Terug
Maatschappelijke onrust
Maatschappelijke onrust
Zichtbare collectieve gedragingen die voortkomen uit maatschappelijk ongenoegen en onbehagen. Uiteenlopend van kleine activistische demonstraties binnen de grenzen van de wet, tot radicale, strafbare, grootschalige acties. Emoties kunnen oplopen van onzekerheid en bezorgdheid tot angst en woede.
- Maatschappelijke onrust is niet per se problematisch en hoeft niet noodzakelijkerwijs tot overheidsoptreden te leiden.
- Soms wordt met de term maatschappelijke onrust óók bedoeld ‘gevoelens van onrust binnen groepen’ die (nog) niet tot openlijke acties hebben geleid. Onze definitie gaat over zichtbare collectieve gedragingen.
- Openbare ordeverstoring is er ook zonder ongenoegen – denk aan de Project X rel in Haren of voetbal- gerelateerde onrust. Deze uitingen vallen buiten de scope van deze definitie.
- Maatschappelijke onrust kán in een fasering optreden: van sluimerend ongenoegen en onbehagen via oplopende spanningen naar escalatie online en in de openbare ruimte.
Risico's
- Maatschappelijke onrust kan polarisatie versterken (en polarisatie kan onrust versterken) door tegenstellingen tussen groepen te vergroten (horizontale polarisatie), of door ferm optreden van lokaal bestuur en politie uit te lokken, wat weer brandstof kan vormen voor verticale polarisatie.
- Maatschappelijke onrust kan gepaard gaan met geweld en ernstige ontwrichting van de openbare orde.
Kansen
- Maatschappelijke onrust, bijvoorbeeld in de vorm van een demonstratie, wordt ook wel ‘straatpolitiek’ genoemd. Het is een uiting van een grondrecht, en daarmee een belangrijk onderdeel van de democratie. Slechts bij 3 procent van de demonstraties worden incidenten gemeld.
- Mogelijk zijn de burgers die zich via maatschappelijke onrust uiten, voor die tijd nog niet zichtbaar geweest.
- Een wethouderenquête onder 209 wethouders over maatschappelijke onrust in de periode van 2018-2023 laat goed zien welke 5 onderwerpen verspreid over Nederland lokaal voor maatschappelijke onrust zorgden: 1. Asiel en migratie (Komst van een AZC) 2. Energietransitie (Bouw van windmolens/zonneparken) 3. Bouw-bestemmingsplannen 4. Wonen en huisvesting 5. Stikstof (Boerenprotest).
- Veel belangrijke veranderingen zijn op de agenda van politiek en beleid gekomen als gevolg van stevige uitingen van ongenoegen.